2018/10/18

Jatean beti kontu handiarekin

JATEAN BETI KONTU
 HANDIAREKIN

Askotan jaten gaudenean hitz egiten dugu,orduan airea ahotik sartzen da eta konturatu gabe,epiglotisa zabaldu egiten da,eta janariaren zatitzoak trakera joaten dira.Orduan estula egin arte zatitzoak ez dira traketik irtetzen.

Jaten gaudenean gehienetan ez diogu garrantziarik ematen zelan mastekatzen dugun eta askotan bola antzeko zerbait irensten dugu eta eztarrian geratu ahal da.

Eskolan bazkaldu eta gero jolastera joaten gara eta asko mugitzen bagara edo saltoak egiten baditugu urdaila asko mugitzen da eta diafragma igo egiten da.Horren ondorioz zotina sortzen da.
Listuak beti lanak bukatuta!

carta personal

 Carta Personal

Bedia,19 de agosto de 2018
¡Hola , Naia!
          Recibí la carta que me enviastes desde Chamonix.
¿Qué tiempo hace por allí? Veo que tienes una nueva casa,es preciosa  no tardare mucho en ir.
¿Qué tal tu primera salida al Mont Blanc como guia? La verdad es que tengo muchas ganas de verte, te echo mucho de menos.
Ya me has hablado en tu carta de tus compañeros de trabajo a Paule ya le conocía , es muy maja  .Me alegro que el resto también lo sean .¡Ah!Hablando de trabajo te comento que me marcho el Lunes a París para trabajar de diseñadora de moda ¡Así estaré más cerca de ti!
Ama y aita me van a acompañar los primeros días hasta que me instale.Están un poco tristes porque nos vamos las dos pero dicen que no van a parar de visitarnos.
Por cierto, ¿qué tal tu francés? Ama me ha dado la chapa y me ha mandado  a la academia.
Mañana ellos te mandaran una carta también.
Por otro lado ,gracias por felicitarme  por mi cumpleaños y por el regalo.¡Me ha encantado!¡Eres la mejor hermana del mundo!
Espero recibir pronto  tu carta y te mandaré mi nueva dirección aunque en mis vacaciones te visitare y espero que prepares una travesía a mi medida.
Un beso muy grande,te quiero mucho
MIREN

Txarto jatearen eragina



TXARTO JATEAREN ERAGINAK


Txarto jatea gure digestioari kalte egiten dio,baina zer pasatzen da  gure gorputzaren barruan digestioa ez baduzu ondo egiten?

Hitz egiten jaten badugu gauza txarrak gertatu ahal  dira,adibidez,janaria airearen lekutik joatea (Laringetik).Jan eta gero korrika egiten baduzu ez zaude digestioa zaintzen,urdaila eta diafragma gora gora joaten dira eta botaka egin ahal duzu  edo tripako mina edo zotina eukin 
CARTA PERSONAL


Hola,Pedro.                               Usansolo, 5 de octubre de 2018

¿Qué tal en Inglaterra?¿Sabes mucho inglés?
Me han contado que tienes muchos amigos nuevos.
¿Son majos?
En la foto que me enviaste la mayoría parecen buenos.


En el colegio te echamos mucho de menos.
¿vendrás a visitarnos?
Tengo muchas ganas de verte y de jugar contigo al fútbol.
Al escondite y a muchos mas juegos.
Hay una chica nueva en nuestra clase.
Se llama Ainize y es super maja.
Ella también está aprendiendo a jugar al fútbol.
Y es bastante buena.

¡He visto tu casa y es enorme!
Tienes un jardín muy grande y muy bonito.
La piscina es muy chula.
¿Algún día de verano podría ir a tu casa y nos bañamos juntas?


Tengo una sorpresa para ti.
Cuando vengas de vacaciones te la doy.
Te va a gustar mucho por que yo también lo tengo y lo utilizo un montonazo.


Un saludo de tu amigo,                              Julen


2018/10/16

KONTUZ JATEKO ORDUAN !!!

KONTUZ JATEKO ORDUAN!!



·Jaten gaudenean hitz egiten badugu airea sartzen da eta epiglotisa zabaltzen denez irenzterakoan janari zatitxoak trakeatik sartzen dira eta estulka hasten gara, horrela bere lekura, hau da,  hestegorrira  bueltatzea lortzen dugu.

·Oso garrantzitsua da ondo mastekatzea, ez diogulakouzten listuari bere zeregin guztiak egiten, zaporea dastatzen, ahoan gelditzen diren elikagaien azukreak  urtzea...

·Digestio orduan jolasten, salto egiten... bagaude urdaila asko mugitzen denez diafragmak kolpeak jasotzen ditu, horrela deskontrolatzen da eta zotina sortzen da.

·Horregaitik oso garrantzitsua da jaten dugun bitartean aztiro jatea, ez jolaztea ezta hitz egitea.

AZALPEN-TESTUA

ONDO JATEAREN GARRANTZIA

Sarritan, ez dugu patxadaz jateko astirik hartzen, ustez garrantzitsuago den beste zereginen bat izaten baitugu ia beti. Telebista ikusi, lagunekin egon, Interneten sartu... edozein aitzakia da ona mahaitik arrapaladan alde egiteko ahoa janariz beteta. Baina, zer gertatzen da gure digestioarekin horrela jaten badugu?

Jaten dugunean hitz egiten badugu airea sartzen da eta epiglotisa airea pasatzeko zabalik dagoenez, janari zatiak, trakeatik joaten dira eta estulka hasten gara, elikagaiak atera arte.

Horrez gain, oso garrantzitsuak dira, listuaren eginkizunak elikagaiak listuarekin, nahasi behar direlako eta listuarekin, elikagaiak dastatzen ditugulako. Listuak, ahoan gelditzen diren azukredun substantziak urtu egiten ditu eta ez badugu hori egiten txantxarrak sortzen dira.

Jan ondoren, saltoka edo asko mugitzen bazara, urdailak diafragmari golpeak ematen dizkio eta horrela, zotina sortzen da. Horregatik hain garrantzitsua da jaten dugun bitartean telebista ez ikustea ezta hitz egitea. 

ARRAUNKETA

ARRAUNKETA
Neguan triste egon bagara ere,  uda eta
beroa heldu dira, eta arraunketa egiteko garai aproposa izan daiteke.


Arraunketa,  itsas, ibai edo lakuetako uretan
ontzi gainean burutzen den kirola da. Arrauna hartu eta hasi arraun egiten.


Gaur egun,modalitate desberdinak daude. Lehengoa  
“aulki mugikorra” deitzen da, eta Bizkaiko golkoan gehien
erabiltzen dena da. Bigarrena, lakuetan edo itsasadarretan
egiten da eta “Tostako arraunketa” deitzen zaio.



Arraunketa kirolaren sari handienak bi dira:
Espainiako aulki mugikorra eta Euskadiko aulki mugikorra.


Euskadiko lasterketa ospetsuena Donostiako
“La Kontxa”  hondartzan egiten da.


Kirol honetan iharduteko trainera eta arraunak behar dira.


Hainbat estropada mota daude: batelak, trainerak eta traineruak.
Batelen lehiaketetan 1000m, 1500m edo 2000mko luzeerak
egiten dira. Traineretan, berriz 3500m eta traineruak itsas
milaka neurtzen dira; 5000 m. ingurutik gorakoak izaten dira.

Historian zehar,
hainbat mendeetan kostaldeko arrantzarako erabiltzen ziren ontzi haiek. Guztiz garrantzizkoa zen garai hartan ahal zenik
eta lasterren portura bueltatzea ahalik eta arrain gehien saltzeko. Hori dela eta, antzinako bizimodu hori abiadura kirolean bilakatu zen.

WINDSURF


WINDSURF
Uda heldu da uretako kirolak egiten hasi behar gara, hauetako bat Windsurfa da.

 Windsurfari dagokionez, taula baten gainean egoten eta bela batekin mugitzean datza kirol hau.

 Windsurfaren bela, puntu baten ingurutik bueltak ematen  ditu eta honek haizearen norabidea eta tablaren posizioa manipulatzen ahalbideratzen du.

 Windsurfa bela kirolean modalitatekoa da, surfekoaren antzekoa da. Estatu Batuetan sortu zen eta izenak "haize surfa" esan nahi du.

 Sei lehiaketa mota daude, Wave, Freestyle, Slalom, Regata, Indoor, eta Super X.

 Windsurfa jarduteko material hauek behar dira: taula bat, belak, aleta, arneses, fundak, kaboak…

 Kirol hau haizea egiten duen leku batean egin behar da.

 Freestyle edo era libreko mugimenduak hauek dira: Duck Jibe : hau egiteko haizearen direkzio berdinean egon behar zara, belaren behetik pasatu behar zara eta botavara beste aldetik hartu behar duzu. Carving 360: 360 ren mugimetu berdina egin behar da hankak atera gabe.

TXARTO JATEAREN ONDORIOAK

Jaten dugunean hitz egiten badugu,airea sartzen da janariarekin batera eta epiglotisa zabaltzen denean airea pasatzeko, batzutan janaria trakeatik sartzen da ere.Horregaitik batzutan estulka hasten gara.

Ez badugu janaria ondo mastekatzen, elikagaiak ez dira listuarekin nahasten eta ezin ditugu dastatu edo azukrea urtu.Horrek txantxarrak sortzen ditu.

Digestioa burutzen dugun bitartean asko mugitzen bagara urdailak mugimendu bortitzak egiten ditu eta diafragmari kolpeak ematen dizkio.Horregaitik zotina sortzen da. Eta hori oso deserosoa da.

PADDLE SURfa



Uda beroetan paddel surfa kirol ezin hobea izan daiteke fresko mantendu ahal
izateko.
Kirol honetan, nabigatzaile batek pala erabiltzen du ur gainean mugitzeko surfean zutik
dagoen bitartean.


Paddle surfa Estatu Batuetan sortu zen 1960an. Momentu hartan 2000 Pertsona inguru
hasi ziren paddle surfa egiten, baina gaur egun asko eta asko dira kirol hau gustuko dutenak.


Kirol honetan iharduteko bainujantziarekin nahikoa da, baina nahi izanez gero,
neoprenoa ere jantzi daiteke hotz handia dagoenean.


Kirolaria taula handi baten gainean  egiten da. Kirolariak pala bat erabiltzen du
aurrerantz, atzerantz zein aldeetarantz joateko. Taulan zutunik edo belauniko egon
behar da etengabe oreka mantenduz.


Gure kostaldeetan paddel surfa egin ahal da.

           

WINDSURFA

          WINDSURF




Udan windsurfa ondo egin nahi baduzu, aire handia egiten duen lekura joatea komeni da.

Windsurfari dagokionez bela kirolaren modalitatea da, surfaren antzekoa.
Estatu Batuetan sortu zen, eta izen hori eman zioten haize surfa esan nahi duelako.


Windsurflaria taula baten gainean joaten da artikulatutako bela bat eusten.
Horrek aukera emango die frekuentzia manipulatu ahal izateko eta haizearen norabidea
kontrolatzeko.


Taulak haizearen presioa izaten du bi aldeetan, eta horri esker norabidea jarraitzen du.
Kirolariak norabidea aldatu nahi duenean,gorputza tokiz aldatzen du eta belari buelta
ematen dio.


6 lehiaketa mota daude: wave, Freestyle, Slalom, Regata, Indoor eta super X


Wave:Jauziak egiten diren disziplina bat da eta olatuak surfeatzen dira.


Freestyle:modalitate oso ezaguna da azken urteetan badira bi mota :
eskola zaharra eta eskola modernoa.


Slalom: zubi haizearen bidez zirkulatzen duen lasterketa da.


Super X:Windsurfaren diziplina berri bat da. 2003an sortu zen, baina 2008-2009an
desagertu zen.

Windsurfa udan egiteko ideia ona da

Windsurf




Emozioak eta adrenalina sendoa sentitu nahi badituzu, utzi haizeak
uretatik windsurf taula gainean ere
eraman zaitzala. Esperientzia guztiz gomendagarria da.

Windsurf bela kirolaren modalitate bat da. Surfaren antzekoa da,
baina bela
batez hornitu dagoen
taula baten gainean irristatzean datza.
Kalifornia estatuan sortu zenez, inglesetik hartua da windsurf izena:.
Hitzez hitz, “haize surfa”
esan nahi du.


Windsurfaren materialak hauek dira: bela, masta, mast oina,
botavera, taula,
quilla, orza tolesgarrai,
arnesa eta driza.

Gaur egun,
Europan zehar kirolarekiko maitasuna gero eta nabarmenagoa da.
Hori dela eta, Frantzia,
Alemania,Ingalaterra eta Espainia bezalako bezalako
herrialdeetan windsurfaren inguruko milaka profesional arrakasta lortzen hasi dira

.





Raftinga



Udan hondartzarekin  aspertuta gaudenean, Rafting deitutako
kirol jarduera hau egiteko aukera daukagu.Kirol jarduera hau  erreka
bat jaistean datza , zure kabuz, ala jarduera mota hauek antolatzen
dituen konpainia batekin,biekin oso dibertigarria delako!!


Rafting-a egiteko material hauek behar  dira : Arraunak, neoprenoa,
kaskoa, uretako txalekoa , zapata zarratuak ,erreka hotza bada jertse bat
,eta noski ontzi bat .Ontziaren tamainaren arabera 4  edo sei pertsonak jaitsi
ahal dute erreka, ontzi berdinean. Material guzti hau , horretara dedikatzen
den konpainia batekin egiten bazaude beraiek emango dizute,  baina zure
kabuz eginez
gero , zu arduratu beharko zara materialaz. Monitoreek
ere material guzti horrez gain erreskateko soka,botikina
,airezko bonbona (botila) eta
elikagaiak eraman beharko dituzte.
Rafting-a egiten diren errekak
turbulentzia handikoak
izaten dira,erreka arinak ere deituak.
Ontziak kanoa edo kayak izan daitezke.
Erreken jaitsiera nolako zailtasuna duten arabera sailkatzen dira:
 modalitate hauek : klase 1,klase 2,
3 .klasea, 4garrena eta 5garrena ur arinen barruan  daude .
Rafting-a egiten edo egingo duten pertsona guztiak
kontzeptu hauek oso argi eduki behar dituzte: igeri egiten
jakitea, uretara jaustean nola mugitu behar den errekan ,
nola hartu behar den seguritateko posizioa (zuzen jarri eta
korrontea jarraitu)eta monitoreak esaten dituen aginduak
jarraitu:  aurrera , atzera , ezkerra eta eskuma.
Normalean jendeak raftinga egiten dituzten enpresak
kontratatzen dituzte,hauekin egiterakoan arriskua gutxitzen
delako.
Espainian Rafting -a egiteko badaude erreka famatu batzuk
batez ere Pirinioetan, esaterako, Gallego ,Esera eta Ara errekak.


Nik askotan egin dudan kirola da eta asko maite dut ,batzuetan
momentu zailak ere pasatzen dira baina pena merezi du .
Anima zaitezte benetan!!!!!

KITE SURFINGA



Neguan aspertuta egon gara euriaren erruz baina uda ailegatu da
eta  gure momentua da uretako kirolak egiteko, adibidez: kite-surf,
waterpolo …


Kirol hau asko egiten da Tarifako hondartzan.
Tarifako hondartza oso ona da uretako kirola egiteko oso handia
eta haizetsua delako.


Kite surfing egiten dugunean tabla baten gainean ipintzen gara,
belaunez eta kometa  batek gu eramatea uzten dugu. “GUAU¡¡¡”


Kite Surfinga,praktikatzeko material hau behar da: kometa,
zuzendaritza barra, arnesa,
taula eta horrez gain, derrigorrezkoak
diren kaskoa eta bizitza jaka .





raftinga

Rafting-a izeneko kirola, erreka bat jaistea datza. Gehienetan, turbulentzia asko
dauden erreketan egiten da eta hauei “Rias de aguas llanas“ deitzen zaie.


Raftinga egiteko behar ditugun gauzak hauek dira:
ontzi bat, arrauna, neoprenoa, kaskoa,uretako txalekoa,
rafting egiteko zapatilak, eta errekan hotza badago, jertse
bat eramatea hoberena da.
Kirol hau oso ezaguna eta dibertigarria da. Horrez gain, Udan zein neguan
egin ahal da, baina normalean, udan beroarekin egitea atseginena izaten da.


Raftinga egiteko 4 edo 6 pertsona behar dira. Adinaren arabera umeen
raftinga egitea ala nagusiena desberdina da. Zazpi eta hamaika urtetik
txikien raftinga egin behar da eta hamabi urtetik gora nagusiena egin
dezakezu. Kirol hau egiteko zure kabuz egin dezakezu edo lagun konpainia batekin.


Teknika minimo bat jakin behar dute rafting egiten duten pertsonek hau da :
arraun egiteko erraztasuna izan, hitz klabeak esan ,adibidez: aurrera, atzera,
eskuina,
eskerra…


Leku askotan praktikatu daiteke kirol hau ,adibidez,Frantzian baina,
lekurik famatuenetarikoa raftinga praktikatzeko;Argentina, Bolivia, Chile eta
Kolonbia dira.
  

                                  


WATERPOLO



Eskubaloia denok dakigu zer den, baina imajinatzen duzu kirol hau uretan jokatzea? Orduan, waterpolo kirola jokatu behar duzu.

Waterpoloa igerileku batean jolasten da. Zazpi jokalariz osatutako bi talderen artean jokatzen den kirola da. Atezainaren porterian gola sartzea du helburu.Talde bakoitzak hamahiru jokalarik osatzen dute, horrez gain, horietako sei jezarlekuan gelditzen dira.
Waterpoloa jarraitzeko behar diren arauak hauek dira:
-Jokalariek ezin dute baloia bi eskuekin hartu, atezainak izan ezik.
-Jokalari batek baloia hondoratzen badu, falta izango da.
-Hiru posizio daude: atzelaria, defentsa, eta aurrelaria.
-Lau zati daude, bakoitzak, 20 minutokoa.
Waterpolora jolasteko behar den materiala, bainujantzia eta txanoa dira.

Zelan waterpoloa? Gustatzen zaizue? Horrela bada, animo eta probatu!



Surf-a normalean udan egiten da, beroagaz hondartzako uretara sartzeko gogoa ematen dizu eta. Baita olatu-igerilekutara ere!

Surfa ohol baten gainean zutik mantenduz olatuen gainean irristatzen bitartean egiten da. Surfa Hawaii uharteetan sortu zen, hortik Estatu Batuetara zabaldu zen eta Estatu Batuetatik mundu osora ere bai. Surfean oinarrituta, beste kirol batzuk sortu dira, adibidez, windsurfa eta arraun surfa.

Surf-a egiteko material nagusiak surf taula eta neopreno jantzia dira. Baina pertsona batzuek gauza gehiago eramaten dituzte, adibidez, betaurrekoak, … Surf taula gainean pertsona bat bakarrik igo ahal da.

Hiru motako ohol nagusi bereizten dira, longboard-ak: 3 metro edo gorako oholak, evolutive hasiberrientzako eginiko taulak dira eta azkenik short-ak. Beste gauza bat du taulak, ohola eta surflariaren hanka lotzen dituen soka, taulatik erortzean, ohola berriz ere hartu ahal izateko.
 
Hiru modalitate daude: Bodyboard, Kayak surf eta River surf-a. Bodyboard Taula baten gainean pertsona bat egon behar da eta olatuen gainean mantentzea lortu behar da. Kayak surf Itsasoan kayak-arekin eta arraunarekin “surfa” egitea. River surf Ibai batean surfa egitea.

Ur eskia


Ur eskiaUda ez da bakarrik oporretan joateko, uretako kirolak egitea ere, adibidez: ur eskia


 1922an Ralph Samuel ur eskia mundura ekarri zuen.Ez zen jarri modan 1950 arte. Bi kirol nahasten dira eskia eta surfa. Kirol hau abiadura handia hartzen du, horrez gain, oreka eta erreflexuak eskatzen ditu. Munich-en Joko olinpiadetan egon zen 1972-an

. Kirol hau egiteko material batzuk behar dituzu: helikoptero bat,itsasontzi bat...Horrekin batera korda bat eta eski bat uraren gainean joateko. 
Eski mota klasikoak daude: 
-Eslalon, bi buietatik erditik zeharkatzea. 
-Figuras, hemen bakarrik eski bat erabiltzen da. 
-Saltos, buia osatuta dagoen pasabidea batetik salto batzuk egitea. 
-Konbinatu,hiru diziplina emaitzak batuz egiten da. 
 Karrera eski oinutsik deitzen da.Lasterketak zirkuitu baten inguruan egiten dira.

SURF



Surfa urteko hilabete  guztietan egin ahal bada ere, hilabete onena abuztua da .  


Surfa  ,ohol baten gainean  zutik mantenduz, olatuetan irristatzen datzan kirola da .
Surfa Hawaiien sortu zen, hortik Estatu Batuera aliegatu
zen eta xx  garren mendean mundu guztira heldu zen. .



Surfa egiteko materiala ri  dagokionez ohola eta neoprenoa da,./zer,adibidez?
Hiru ohol nagusi bereizten dira,  longboard-ak, 3 metro edo gorako oholak ,evolutive,
hasiberrientzako eginiko oholak dira eta azkenik ,short-ak .


Surfa normalean hondartzan praktikatzen da baina batzuetan olatu  igerlekuetan ere !
etan praktikatzen da .



Olatu asko dagoenean hobeto egiten da surfa.